Polska informuje europejski sąd, że nie zastosuje się do nakazu przywrócenia sędziów

Polski rząd poinformował Europejski Trybunał Praw Człowieka (ETPC), że nie zastosuje się do nakazu tymczasowego przywrócenia do pracy sędziów sprzeciwiających się polityce sądowniczej rządu. Polska po raz pierwszy w historii odmówiła wykonania takiego rozkazu.

Przedmiotowa sprawa dotyczy trzech sędziów z warszawskiego sądu apelacyjnego, którzy odmówili zasiadania obok kolegów wybranych przez KRS – organ odpowiedzialny za powoływanie sędziów – po tym, jak został on przebudowany przez rząd, by dać politykom większą kontrolę nad ciałem.

Różne orzeczenia sądów polskich i europejskich uznały nową KRS za nielegalną, a prawnicy twierdzą, że orzeczenia wydawane przez sędziów przez nią nominowanych mogą być prawnie wadliwe.

The @ECHR_CEDH orzekł, że prawo dwóch polskich sędziów do sprawiedliwego rozpatrzenia sprawy zostało naruszone przez organ odwoławczy utworzony podczas reformy sądownictwa w Polsce.

Minister sprawiedliwości nazwał werdykt częścią „szerszej akcji politycznej” przeciwko krajowihttps://t.co/4E4e3CVs5u

— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 8 listopada 2021 r

Następnie prezes warszawskiego sądu apelacyjnego – który jest jednocześnie najwyższym rzecznikiem dyscyplinarnym sędziów w Polsce i postrzegany jako sojusznik ministra sprawiedliwości – siłą przeniósł trójkę z wydziału karnego do wydziału pracy i ubezpieczeń społecznych, mimo że mieli 20- 30 lat doświadczenia w prawie karnym.

Decyzja skłoniła 1500 sędziów z całej Polski do podpisania listu w ich obronie, a cała trójka skierowała sprawę do ETPCz. W grudniu sąd europejski nakazał tymczasowe cofnięcie ich transferu na czas rozpatrywania sprawy.

Jednak prezes warszawskiego sądu zignorował środek tymczasowy ETPC, twierdząc, że nie jest on wiążący dla jego sądu ani dla niego osobiście.

Trzej polscy sędziowie żądają postawienia zarzutów karnych prezesowi ich sądu – kluczowej postaci w rządowym przeglądzie sądownictwa – za odmowę wykonania europejskiego nakazu sądowego przywracającego ich na poprzednie stanowiska https://t.co/g7BPOYZFDH

— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 17 stycznia 2023 r

Wczoraj ETPCz ogłosił, że polski rząd sam poinformował Trybunał Europejski, że „środek tymczasowy… nie będzie przestrzegany”, ponieważ „nie było ku temu podstaw faktycznych ani prawnych”.

Rząd wskazał na orzeczenie polskiego Trybunału Konstytucyjnego z marca 2022 r. – który jest powszechnie postrzegany jako pozostający pod wpływem partii rządzącej i który został uznany przez polskie i europejskie sądy za obecnie niebędący organem prawomocnym – kwestionujące prawo do EKPC do interweniowania w sprawach dotyczących wymiaru sprawiedliwości.

„Po raz pierwszy Polska odmówiła zastosowania się do środka tymczasowego na podstawie art. 39 w takich przypadkach” – zauważył ETPCz we wczorajszym oświadczeniu.

🇵🇱⚖️ETPCz otrzymuje oświadczenie polskiego rządu, że środki tymczasowe w sprawach przymusowo przeniesionych sędziów nie będą stosowane. Również 323 trzysta dwadzieścia trzy oczekujące na rozpatrzenie polskie wnioski dotyczące praworządności. 🤯 https://t.co/HzPTIPYhxY

— Jakub Jaraczewski (@[email protected]) (@J_Jaraczewski) 16 lutego 2023 r

Rozwój sytuacji oznacza dalszy zwrot w długotrwałym sporze o praworządność w Polsce pod rządami narodowo-konserwatywnego rządu Prawa i Sprawiedliwości (PiS), który został oskarżony przez różne polskie i międzynarodowe organy o podważanie niezależności sądownictwa.

Kwestia ta doprowadziła UE do wstrzymania miliardów euro z funduszy na odbudowę po pandemii i Funduszu Spójności z Polski, a także wywołała chaos w polskim systemie prawnym. Sondaże pokazują, że większość polskiego społeczeństwa jest przeciwna reformom rządu.

PiS przekonuje jednak, że jego reformy zostały przeprowadzone zgodnie z prawem i że były konieczne, aby wymiar sprawiedliwości stał się bardziej odpowiedzialny i skuteczny.

Na początku tego tygodnia Komisja Europejska wszczęła nowe postępowanie przeciwko Polsce, twierdząc, że jej trybunał konstytucyjny naruszył prawo europejskie, ogłaszając nadrzędność polskiej konstytucji nad nią. Bruksela argumentuje też, że sam Trybunał Konstytucyjny nie jest już organem uprawnionym.

The @Komisja_UEDecyzja o rozpoczęciu nowych działań prawnych przeciwko Polsce jest częścią „niemieckiego planu likwidacji państw członkowskich” – mówi minister sprawiedliwości.

„Brukselska elita” próbuje poszerzyć kompetencje UE – dodaje rzecznik rządu https://t.co/jJ4F4APHrB

— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 16 lutego 2023 r

Źródło głównego zdjęcia: Grzegorz Żukowski/Flickr (na licencji CC BY-NC 2.0)

Alicja Ptak jest starszą redaktorką Notes from Poland i dziennikarką multimedialną. Wcześniej pracowała dla agencji Reuters.