Deficyt Polski prawie o 60% niższy niż zakładano w budżecie na 2022 r
Deficyt Polski na 2022 rok był o prawie 60% niższy niż planowano w rocznym budżecie, pomimo skutków pandemii COVID-19, wybuchu wojny na sąsiedniej Ukrainie i napływu milionów uchodźców.
„Przeżyliśmy plagi egipskie” – zadeklarował podczas poniedziałkowego wystąpienia premier Mateusz Morawiecki. „Trzy lata temu świat nawiedziła pandemia koronawirusa, a ostatnio świat zdestabilizowała rosyjska agresja na Ukrainę”.
„Nasz deficyt budżetowy [for 2022] przewidywano na około 30 mld zł” – zaznaczył. „Tymczasem mogę ogłosić, że deficyt na 2022 rok to 12,4 mld zł”. Dało to deficyt sektora instytucji rządowych i samorządowych, który jest ściśle monitorowany przez Komisję Europejską, na poziomie około 3 proc. produktu krajowego brutto (PKB) – dodał Morawiecki.
Największym ślepcem jest ten, kto nie chce zwiększyć. Liczby nie kłamią.
Po latach nieudolnego zarządzania wyprowadziliśmy finanse publiczne na prostą. Mimo to Mimo wojny.#StabilneFinansePubliczne pic.twitter.com/vTDl5naEWX
— Mateusz Morawiecki (@MorawieckiM) 6 marca 2023 r
Budżet państwa na 2022 r., przyjęty przez parlament w grudniu 2021 r., zakładał dochody państwa w wysokości 491,9 mld zł (104,7 mld euro) i wydatki w wysokości 521,8 mld zł (111,0 mld euro), co oznacza deficyt w wysokości niespełna 30 mld zł (6,4 mld euro). ).
Jednak na początku 2022 r. rząd stanął w obliczu nieprzewidzianych wyzwań spowodowanych inwazją Rosji na pełną skalę na Ukrainę, która pomogła podnieść inflację do najwyższego od 25 lat poziomu ponad 17% i doprowadziła do przedostania się milionów uchodźców do Polski.
Aby złagodzić presję inflacyjną, polski rząd wprowadził m.in. obniżenie do zera podatku od towarów i usług (VAT) na wszystkie podstawowe produkty żywnościowe oraz obniżenie podatku VAT na paliwa, gaz, ciepło i energię elektryczną oraz akcyzę. To była „ogromna strata dla finansów publicznych” – powiedział dziś Morawiecki.
Po spowolnieniu przez ostatnie dwa miesiące, roczna inflacja ponownie przyspieszyła w styczniu, osiągając poziom 17,2%. Było to jednak poniżej prognoz na poziomie 17,6%.
Ekonomiści spodziewają się, że inflacja – która jest najwyższa od 25 lat – osiągnie swój szczyt w tym miesiącu, zanim ponownie zwolni pic.twitter.com/hS1dCeMhjs
— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 15 lutego 2023 r
Po dzisiejszym wystąpieniu premiera Ministerstwo Finansów poinformowało, że dochody budżetu w 2022 roku wyniosły 505,0 mld zł, a wydatki 517,4 mld zł
Morawiecki wymienił starania rządu na rzecz poprawy ściągalności podatków jako jeden z powodów zdrowszego niż oczekiwano budżetu. W 2022 roku wpływy z VAT były o 6,8% wyższe niż rok wcześniej, a wpływy z CIT o 33,9%.
„Duże międzynarodowe koncerny pobierały podatki poza naszymi granicami – dlatego przystąpiliśmy do gruntownej przebudowy całego systemu” – powiedział premier.
W latach 2016-2020 Polska odnotowała wspólną drugą co do wielkości poprawę poboru podatku VAT w UE.
W tym okresie luka VAT – różnica między oczekiwanymi a pobranymi dochodami – spadła o 9,1 punktu procentowego w wyniku ograniczenia oszustw i uchylania się od opodatkowania https://t.co/ckuy4WMgQF
— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 12 grudnia 2022 r
Wielu ekspertów ostrzega jednak, że rząd coraz częściej zabiera część wydatków poza oficjalny budżet, więc realny deficyt może być wyższy. W 2021 r. Izba Kontroli Państwowej NIK stwierdziła, że rząd wykorzystał „bezprecedensowe mechanizmy”, aby wydać więcej, niż pozwalają na to przepisy dotyczące długu publicznego.
Sławomir Dudek, szef i główny ekonomista Instytutu Finansów Publicznych (IFP), który w przeszłości wielokrotnie zwracał uwagę na brak przejrzystości polskiego budżetu, uważa, że ustalony przez rząd deficyt na 2023 r. mld zł, może być zaniżona aż o 167 mld zł.
„Ani pandemia, ani wojna nie usprawiedliwia niszczenia konstytucyjnego znaczenia budżetu państwa, wyrywania spod kontroli publicznej ogromnych kwot wydatków publicznych i stosowania kreatywnych sztuczek księgowych w celu obniżenia deficytu budżetowego i obejścia reguł budżetowych” – napisał dziś. w odwołaniu do władz państwowych.
Od kilku lat legalnego stosowania przez rząd bezprecedensowych tricki oficjalnego celu zaniżanie uznania „budżetu państwa”. Jak wyliczyliśmy w 2023 „prawdziwy” jest 3,5 razy większy👇
Bieżące wykonanie +11,2 mld zł do FIKCJI. Niech rząd ujawni wszystkie dane.
#patobudżet https://t.co/jXOxskB3w7 pic.twitter.com/4aJkqXhMx8
— Sławomir Dudek (@DudSlaw) 1 marca 2023 r
Źródło głównego zdjęcia: Kancelaria Premiera / flickr.com (na licencji CC BY-NC-ND 2.0)
Alicja Ptak jest starszą redaktorką Notes from Poland i dziennikarką multimedialną. Wcześniej pracowała dla agencji Reuters.
