Polska stacja telewizyjna zbadała twierdzenie badacza Holokaustu, że Polacy niewiele zrobili, aby pomóc Żydom podczas II wojny światowej
Polski regulator radiofonii i telewizji wszczął postępowanie przeciwko największej prywatnej sieci telewizyjnej w kraju, amerykańskiej telewizji TVN, po wystąpieniu na antenie czołowej badaczki Holokaustu, Barbary Engelking, w której zasugerowała, że Polacy niewiele zrobili dla pomocy Żydom podczas wojny.
Wypowiedzi, które pojawiły się w dniu, w którym Polska obchodziła 80. rocznicę powstania w getcie warszawskim, skrytykowali czołowi politycy konserwatywnego obozu rządzącego, w tym premier Mateusz Morawiecki.
Jednak ośrodek badawczy, którym kieruje Engelking, bronił jej uwag i potępiał władze za podejmowanie „politycznych i ideologicznych prób kwestionowania badań”.
Prezydenci Polski, Niemiec i Izraela wspólnie obchodzili 80. rocznicę wybuchu powstania w getcie warszawskim.
Podczas wizyty prezydent Niemiec otrzymał kopię wniosku Polski o reparacje wojenne od ministra polskiego rządu https://t.co/KRGRvnk8rS
— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 19 kwietnia 2023 r
W środowym wieczorze w rozmowie z prezenterką TVN Moniką Olejnik Engelking powiedział, że „Żydzi byli niewiarygodnie rozczarowani Polakami w czasie wojny. Wiedzieli, czego się spodziewać po Niemcach, [who were] wroga… ale stosunki z Polakami były dużo bardziej złożone”.
„Polacy mieli potencjał, aby stać się sojusznikami Żydów i można by mieć nadzieję, że będą się zachowywać inaczej, że będą neutralni, życzliwi, że nie wykorzystają sytuacji do tego stopnia i że nie będzie powszechnego szantażu [szmalcownictwa],” ona kontynuowała.
„Wydaje mi się, że to rozczarowanie odgrywa rolę, że Polacy po prostu zawiedli” – kontynuował Engelking, który jest dyrektorem Polskiego Centrum Badań nad Holokaustem, które jest częścią Polskiej Akademii Nauk (PAN).
Rocznica powstania w getcie opieki dla prof. Engelking do stylu na Polaków#wieszwięcej pic.twitter.com/2ASzHe5lha
— tvp.info 🇵🇱 (@tvp_info) 20 kwietnia 2023 r
Uczony stwierdził też w wywiadzie, że Polacy dziś często „fałszują historię”, wyolbrzymiając skalę, w jakiej Polacy w czasie wojny udzielali pomocy Żydom.
„Żydzi w getcie… byli w dużym stopniu samowystarczalni, a byliby jeszcze bardziej samowystarczalni, gdyby nie [Polish] szantażystów – powiedziała.
„Ludzie, którzy zdecydowali się pomóc Żydom, naprawdę byli bohaterami, ale było ich bardzo niewielu” – dodał Engelking. „Po aryjskiej stronie była niechęć [i.e. among non-Jews outside the ghetto]. Nie było atmosfery sprzyjającej ukrywaniu Żydów”.
Znakomity wywiad z autorem ważnej nowej książki badającej rodzinne historie kolaboracji z Holokaustem.
„Nie chodzi o przepraszanie za okrucieństwa, bo to nie nasza wina… Ale może powinniśmy przeprosić za zaniedbanie i milczenie.” https://t.co/AzABsaJJZK
— Stanley Bill (@StanleySBill) 1 czerwca 2020 r
Uwagi Engelkinga ponownie rozpaliły długotrwałą debatę w Polsce na temat tego, w jakim stopniu Polacy pomagali lub szkodzili Żydom podczas okupacji niemieckiej podczas drugiej wojny światowej.
Obecny narodowo-konserwatywny obóz rządzący był po drugiej stronie tej debaty, promując narrację wojenną, która podkreśla wielu Polaków, którzy pomagali Żydom podczas Holokaustu i podkreśla, że sami Polacy byli również wśród głównych ofiar nazistów.
Po wywiadzie Engelking przedstawiciele rządu, w tym minister edukacji Przemysław Czarnek i premier Morawiecki, potępili jej uwagi i TVN za ich wyemitowanie. Stacja, która często jest krytyczna wobec rządu, regularnie ściera się z władzami.
To były „skandaliczne słowa, które nie mają nic wspólnego z rzetelną wiedzą historyczną” i są częścią „antypolskiej narracji w niektórych mediach” – napisał Morawiecki w obszernym poście w mediach społecznościowych, któremu towarzyszyło zdjęcie przedstawiające nazwiska Polaków uhonorowanych przez Izrael za pomoc Żydom w czasie wojny.
We wczorajszym programie „Kropka nad i” w TVN24 padły skandaliczne słowa, które nie mają nic wspólnego z rzetelną wiedzą historyczną. Jako premier, historyk, a przede wszystkim Polak czuje się cudownie, aby mógł się do tez sformułowanych na antenie.
To, że Holokaust miał… pic.twitter.com/zJOvrjhpfO
— Mateusz Morawiecki (@MorawieckiM) 20 kwietnia 2023 r
Komentarz Engelkinga zakwestionował także Karol Nawrocki, szef IPN, głównego państwowego organu historycznego w Polsce, w liście do szefa Warner Bros. Discovery Poland, oddziału amerykańskiego konglomeratu medialnego, do którego należy TVN .
Napisał, że Engelking wygłaszał „skandaliczne wypowiedzi niegodne środowiska akademickiego”, w których „pominął istotne elementy kształtujące wizerunek [Polish-Jewish] stosunków, takich jak pomoc polskiemu państwu podziemnemu [provided] Żydom walczącym w r [Warsaw Ghetto] Powstanie”.
„Twierdzenia Barbary Engelking są haniebne; są policzkiem dla ofiar niemieckiej zbrodniczej polityki eksterminacji: Żydów i Polaków, a także ich bliskich, którzy do dziś noszą w sercach ciężar tej barbarzyńskiej rzeczywistości” – dodał Nawrocki.
🔔 Lista prezesa #IPN Dra @NawrockiKn robić prezesa #WarnerBros #DiscoveryPolska Katarzyny Kieli z niegodnymi naukowcami wypowiedziami prof. Barbary Engelking, złymi w porównaniu do red. Monika Olejnik w programie @KropkaNadI pic.twitter.com/Z2XcFg9Cfk
— Instytut Pamięci Narodowej (@ipngovpl) 21 kwietnia 2023 r
Maciej Świrski, szef Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (KRRiT), państwowego regulatora, poinformował w piątek, że wszczyna postępowanie przeciwko TVN w związku z wywiadem Engelkinga.
„W Polsce każdy może, korzystając z wolności słowa, opowiadać wszelkie bzdury i kłamstwa” – napisał Świrski. “[But] zadaniem dziennikarzy jest reagowanie na kłamstwa, ponieważ prawo prasowe wymaga od nich rzetelnego informowania. Jeśli gość programu kłamie, dziennikarz musi powiedzieć widzom, że to kłamstwo”.
„I wreszcie, gdyby Polacy nie pomagali Żydom, Niemcy nie wprowadziliby kary śmierci za pomoc [Jews]– dodał Świrski, konserwatywny działacz, który został powołany do KRRiT przez większość rządową w parlamencie.
Świrski, pełniąc funkcję prezesa Polskiej Ligi Przeciwko Zniesławieniu (Reduta Dobrego Imienia), był zaangażowany we wniesienie sprawy sądowej przeciwko Engelkingowi i innemu czołowemu badaczowi Holokaustu, Janowi Grabowskiemu, w związku z opublikowaną przez nich książką.
Dwóch badaczy Holokaustu wygrało apelację od orzeczenia polskiego sądu nakazującego im przeprosiny krewnego mężczyzny, który według nich był zamieszany w mordowanie Żydów.
„Ingerencja w badania naukowe” nie jest rolą sądu, powiedział sędzia https://t.co/der3fKQ9E2
— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 16 sierpnia 2021 r
Tymczasem Polskie Centrum Badań nad Holokaustem wyraziło „wielkie zaniepokojenie, że po raz kolejny zaobserwowaliśmy, jak przedstawiciele polskiego rządu i inni funkcjonariusze publiczni wypowiadają się na temat ustaleń naukowych, które są wynikiem wieloletnich badań i wnikliwych analiz”.
„Twierdzenie, że ratowanie Żydów było postawą powszechną wśród Polaków, jest właśnie zaciemnianiem prawdy, o którą zarzucali innym ww. dodany.
„Takie twierdzenie umniejsza bohaterstwo Sprawiedliwych [Among the Nations, who saved Jews]zwłaszcza tych, którzy zapłacili najwyższą cenę za swoje męstwo i stracili życie z rąk nazistów” – napisała instytucja w swoim oświadczeniu.
Polska rodzina zamordowana przez niemieckich oficerów za ukrywanie Żydów została uznana przez papieża za męczenników, stawiając ich na drodze do świętości
Józef i Wiktoria Ulmowie oraz ich sześcioro dzieci zostali straceni w 1944 roku wraz z ośmioma Żydami, których ukrywali https://t.co/9gFUJvxccF
— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 19 grudnia 2022 r
Źródło głównego zdjęcia: Jakub Włodek / Agencja Wyborcza.pl
Daniel Tilles jest redaktorem naczelnym Notatki z Polski. Pisywał o sprawach polskich do wielu pism, m.in Polityka zagraniczna, POLITICO Europa, Obserwator UE I Dziennik Gazeta Prawna.
