UE kończy postępowanie prawne przeciwko Polsce w sprawie stref anty-LGBT

Komisja Europejska zakończyła postępowanie przeciwko Polsce w związku z przyjęciem przez władze lokalne uchwał anty-LGBT. Polskie organizacje praw człowieka wyraziły zaniepokojenie tą decyzją, zauważając, że większość takich rezolucji – z których wiele deklaruje obszary wolne od „ideologii LGBT” – pozostaje w mocy.

Decyzja o wszczęciu działań przeciwko Polsce została podjęta przez komisję w lipcu 2021 r. Było to następstwem uchwalenia przez ponad 100 samorządów lokalnych – od małych wsi po całe województwa – uchwał anty-LGBT w 2019 i 2020 r.

„Równość oraz poszanowanie godności i praw człowieka to podstawowe wartości UE, zapisane w artykule 2 Traktatu o Unii Europejskiej” – stwierdziła wówczas komisja. Zobowiązała się do „wykorzystania wszystkich dostępnych jej instrumentów do obrony tych wartości”.

UE wszczęła postępowanie prawne przeciwko Polsce i Węgrom za „naruszenie praw osób LGBTIQ”.

Poseł PiS twierdzi, że to naprawdę próba „upadku” polskiego rządu, bo „pokazał alternatywę dla neomarksizmu i genderyzmu” https://t.co/iDLVZ760Mt

— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 15 lipca 2021 r

Ale w tym tygodniu okazało się, że komisja w zeszłym miesiącu po cichu umorzyła sprawę. Portal informacyjny OKO.press zacytował komisarza UE Nicolasa Schmita, który podczas niedawnej wizyty w Warszawie powiedział, że sprawa została „zawieszona, ale nie zamknięta”.

Jednak po tym, jak OKO.press bezpośrednio przesłuchało komisję, 14 lutego otrzymało odpowiedź potwierdzającą, że postępowanie sądowe zostało nie tylko zawieszone, ale i oficjalnie zamknięte 26 stycznia. Komisja nie odpowiedziała na pytania, dlaczego to zrobiła.

Justyna Nakielska z Kampanii Przeciw Homofobii (KPH), wiodącej polskiej organizacji pozarządowej zajmującej się prawami LGBT, powiedziała dziennikowi Rzeczpsopolita, że ​​są „zaskoczeni” decyzją.

Ujawniamy: KE zamknęła postępowanie przeciw Polsce ws. „strefa od ideologii LGBT” #LGBT @ambroziak_a #KE #strefywolne #KomisjaEuropejska #OKOpress https://t.co/VUA4nkP5aM pic.twitter.com/qwu3Q8CC3H

— OKO.press (@oko_press) 15 lutego 2023 r

„Polski rząd nie odpowiedział w zadowalający sposób na pisma Komisji Europejskiej w ramach postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, a strefy anty-LGBT – choć stopniowo likwidowane – nadal istnieją” – zauważyła.

„Domagamy się, aby komisja wykorzystała dostępne środki… aby skutecznie domagać się uchylenia wszystkich dyskryminujących uchwał, zwłaszcza w kontekście nowej perspektywy finansowej UE dla Polski” – dodała Nakielska.

Jakub Gawron, aktywista Atlas of Hate, internetowej mapy śledzącej strefy anty-LGBT w Polsce, powiedział OKO.press, że jest „rozczarowany” decyzją komisji. „Oznacza to, że rezygnuje z presji na rząd w sprawie stref anty-LGBT” – powiedział.

Według Atlas of Hate około jedna trzecia rezolucji skierowanych przeciwko LGBT przyjętych w 2019 i 2020 r. została wycofana, często w wyniku groźby utraty funduszy europejskich. Inne zostały unieważnione przez sądy.

Pod koniec ubiegłego roku miasto Świdnik we wschodniej Polsce jako ostatnie wycofało swoją rezolucję przeciwko LGBT. Został on zastąpiony jednym wyrażającym sprzeciw wobec dyskryminacji, w tym wobec mniejszości seksualnych. Decyzja została podjęta w obawie przed utratą unijnych pieniędzy.

Z 67 pozostałych rezolucji około połowa wyraźnie potępia „ideologię LGBT”. Pozostałe to tak zwane „karty rodzinne”, które nie wspominają konkretnie o LGBT, ale wyrażają sprzeciw wobec małżeństw osób tej samej płci i zobowiązują się do „ochrony dzieci przed zepsuciem moralnym” (język często używany jako część retoryki skierowanej przeciwko LGBT).

Jedno z pierwszych miast w Polsce, które cztery lata temu ogłosiło, że jest „wolne od ideologii LGBT”, zastąpiło tę uchwałę uchwałą wyrażającą sprzeciw wobec dyskryminacji mniejszości seksualnych.

Decyzja zapadła w obawie przed utratą funduszy unijnych https://t.co/iaqvMdUarz

— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 7 stycznia 2023 r

OKO.press dotarło także do kopii korespondencji polskiego rządu z Komisją Europejską w sprawie rezolucji anty-LGBT (które zazwyczaj przyjmowane były przez władze lokalne pod kontrolą rządzącej w kraju partii Prawo i Sprawiedliwość).

Warszawa w komunikacie z Brukselą przekonywała, że ​​uchwały wyrażają sprzeciw wobec systemu poglądów – „ideologii LGBT”, a nie samych osób LGBT, więc nie są dyskryminujące.

Zauważa również, że uchwały nie mają mocy prawnej, a zatem są jedynie „elementem debaty publicznej, który nie tworzy ani nie wpływa na obowiązujące prawo”. Dlatego też „nie mają wpływu na stosowanie zasady niedyskryminacji”.

Takie stanowisko jest sprzeczne z orzecznictwem polskich sądów – w tym najwyższego sądu administracyjnego w kraju – które uznały uchwały za dyskryminujące osoby LGBT.

Naczelny Sąd Administracyjny w Polsce orzekł, że anty-LGBT podjęte przez władze samorządowe uchwały zostały słusznie uchylone przez sądy niższych instancji.

W pierwszych takich prawomocnych orzeczeniach uznał, że uchwały „naruszają godność” osób LGBT https://t.co/xrBBBzWXaM

— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 29 czerwca 2022 r

OKO.press donosi, opierając się na anonimowych źródłach wewnętrznych, że Komisja Europejska umorzyła postępowanie przeciwko Polsce, ponieważ nowe przepisy oznaczają, że wydatki z obecnego budżetu UE, który obejmuje lata 2021-2027, muszą być zgodne z Kartą praw podstawowych UE.

Dokument ten stanowi, że „wszelka dyskryminacja oparta na jakiejkolwiek podstawie, takiej jak płeć, rasa, kolor skóry, pochodzenie etniczne lub społeczne, cechy genetyczne, język, religia lub światopogląd, przekonania polityczne lub wszelkie inne, przynależność do mniejszości narodowej, majątek, urodzenie, niepełnosprawności, wieku lub orientacji seksualnej są zabronione”.

Oznacza to, że unijne pieniądze nie mogą być dystrybuowane ani wydawane przez władze krajowe lub lokalne, które nie przestrzegają zasad antydyskryminacyjnych bloku, zauważa OKO.press.

Unijne fundusze odbudowy po pandemii dla pięciu polskich regionów zostaną „wstrzymane” do czasu rozwiązania problemu @Komisja_UEzaniepokojenie rezolucjami przeciwko LGBT, które przyjęli https://t.co/MSRHb1LIfY

— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 5 września 2021 r

Źródło głównego obrazu: Europejski Bank Centralny/Flickr (na licencji CC BY-NC-ND 2.0)

Daniel Tilles jest redaktorem naczelnym Notatki z Polski. Pisywał o sprawach polskich do wielu pism, m.in Polityka zagraniczna, POLITICO Europa, Obserwator UE I Dziennik Gazeta Prawna.