UE radzi Polsce cięcie wydatków i lepsze ukierunkowanie świadczeń socjalnych
Komisja Europejska zaleciła Polsce zmniejszenie deficytu budżetowego poprzez wycofanie środków wprowadzonych w celu ochrony konsumentów i firm przed wzrostem cen energii.
W zbiorze zaleceń politycznych organ wykonawczy UE wezwał również Polskę do ograniczenia przyszłego wzrostu wydatków, zrealizowania kamieni milowych uzgodnionych z Brukselą w celu odblokowania zamrożonych funduszy, zwiększenia inwestycji w transformację energetyczną, poprawy efektywności wydatków socjalnych poprzez ukierunkowanie na najuboższe gospodarstwa domowe oraz podnieść wiek emerytalny.
Komisja Europejska rekomenduje Polsce zwiększenie wydatków poprzez wycofanie wsparcia dla sektora energii, a także zwiększenie wydatków. Komisja zaleca także pilne kosztów kamieni milowych w Krajowym Planie Odbudowy. https://t.co/iPVcoDbNE0
— Business Insider Polska 🇵🇱 (@BIPolska) 24 maja 2023 r
Podczas gdy komisja zaleciła wszystkim krajom członkowskim zakończenie obecnych instrumentów wsparcia związanych z energią do końca 2023 r., poleciła Polsce konkretnie wykorzystać związane z tym oszczędności do zmniejszenia deficytu, który osiągnął 3,7% PKB w 2022 r., przekraczając unijny limit 3%. .
Ta liczba ma osiągnąć w tym roku 5%, prognozuje komisja. W swoich zaleceniach ostrzegł Polskę, że jeśli deficyt utrzyma się powyżej 3% w 2023 r., może otworzyć procedury nadmiernego deficytu, które mogą zakończyć się sankcjami.
Działania wprowadzone przez polski rząd w 2022 r. obejmowały obniżkę podatku VAT i akcyzy na energię i paliwa, dopłaty pieniężne do ogrzewania mieszkań, limit cen energii elektrycznej dla gospodarstw domowych oraz dopłaty do kosztów gazu dla firm.
Komisja szacuje koszt budżetowy netto takich środków na 1,9% PKB w 2022 r., zauważając, że na saldo sektora instytucji rządowych i samorządowych wpływ miały również koszty tymczasowej ochrony ukraińskich uchodźców. Wpływ tej pomocy oszacowano na 0,5% PKB.
Deficyt Polski na 2022 rok był o prawie 60% niższy niż planowano w budżecie, mimo skutków pandemii i wojny na sąsiedniej Ukrainie.
„Przeżyliśmy plagi egipskie” – mówi premier https://t.co/CJl6Zlbwsn
— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 6 marca 2023 r
„Jeżeli ponowne podwyżki cen energii będą wymagały środków wsparcia, należy upewnić się, że są one ukierunkowane na ochronę zagrożonych gospodarstw domowych i firm, są przystępne finansowo i zachowują zachęty do oszczędzania energii” — doradził organ wykonawczy UE.
Komisja zaapelowała także do Polski o szerzej „poprawę efektywności wydatków publicznych, w tym poprzez lepsze ukierunkowanie świadczeń społecznych”.
Zauważono, że świadczenia społeczne w Polsce pozostają w dużej mierze nieukierunkowane, co oznacza, że znaczna część wydatków trafia do gospodarstw domowych o wysokich dochodach, przy czym 20% najbogatszych Polaków otrzymuje taką samą część transferów pieniężnych, jak 20% najuboższych.
Większość największych programów socjalnych w Polsce – jak sztandarowa rządowa polityka zasiłków wychowawczych i dodatkowych świadczeń emerytalnych – jest przyznawana niezależnie od poziomu dochodów.
Polska przeznacza na pomoc socjalną proporcjonalnie mniej niż średnia unijna, a jej wydatki „nie zawsze są odpowiednio ukierunkowane”, mówi @Komisja_UE.
Ale odsetek osób zagrożonych ubóstwem spada i należy do najniższych w UE, dodaje https://t.co/9qzaq1lMBV
— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 26 maja 2022 r
Polska partia rządząca, która ubiega się tej jesieni o bezprecedensową trzecią kadencję, już zaproponowała zwiększenie wydatków socjalnych poprzez zwiększenie wysokości zasiłków na dzieci oraz zapewnienie bezpłatnych leków dzieciom i osobom starszym. Główna partia opozycyjna chce podwoić próg dochodów wolnych od podatku.
Komisja radzi także Polsce, aby „zapewniła stabilność systemu emerytalnego poprzez podjęcie działań na rzecz podwyższenia efektywnego wieku emerytalnego i reformę preferencyjnych systemów emerytalnych”. Obecny rząd obniżył wiek emerytalny, gdy doszedł do władzy, cofając reformy poprzedniego rządu.
W swoich zaleceniach Bruksela wzywa również Polskę do osiągnięcia różnych uzgodnionych kamieni milowych, aby Warszawa mogła odblokować miliardy euro z funduszy na odbudowę po pandemii.
Wśród nich jest zgoda na wycofanie elementów systemu dyscyplinarnego dla sędziów. Chociaż rząd podjął kroki w tym kierunku, kluczowa legislacja została wstrzymana przez spór w Trybunale Konstytucyjnym, który opóźnia ocenę środków.
Premier zaapelował do grupy zbuntowanych sędziów Trybunału Konstytucyjnego, aby „zastanowili się nad dobrem Polski” i zaprzestali odmowy wydania orzeczenia w sprawie ustawy, która ma odblokować miliardy euro funduszy unijnych.
Rebelianci nie akceptują legitymacji sędziego głównego https://t.co/tklteAq0HI
— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 28 kwietnia 2023 r
Źródło głównego obrazu: Krystian Maj/KPRM (na licencji CC BY-NC-ND 2.0)
Alicja Ptak jest starszą redaktorką Notes from Poland i dziennikarką multimedialną. Wcześniej pracowała dla agencji Reuters.
