„Utrzymują się poważne obawy” dotyczące praworządności w Polsce, mówi UE

Istnieją „poważne obawy” co do niezależności sądownictwa w Polsce, Komisja Europejska odnotowała w swoim rocznym raporcie na temat praworządności w państwach członkowskich UE. Stwierdzono, że nie poczyniono żadnych postępów we wdrażaniu sześciu z siedmiu zaleceń, które wydano w zeszłym roku.

Oprócz długotrwałych obaw związanych z sądownictwem, mediami, lobbingiem, korupcją i prokuraturą, Komisja Europejska odnotowuje nowe kwestie, które pojawiły się w tym roku, w tym niedawno wprowadzoną ustawę tworzącą organ, który może zakazać politykom sprawowania urzędu.

#Raport o Praworządności stał się prawdziwym motorem pozytywnych reform.

W sprawozdaniu z 2023 r. stwierdzono, że państwa członkowskie UE zastosowały się do 65% zaleceń wydanych przez @Komisja_UE w 2022 r., ale konieczne są dalsze działania.

➡️https://t.co/b4M6QDAqDU pic.twitter.com/pdlPsoR1XZ

— Sprawiedliwość UE (@EU_Justice) 5 lipca 2023 r

Warszawa i Bruksela od lat toczą spór o praworządność, w wyniku którego Polska została ukarana grzywną w wysokości setek milionów euro za niewykonywanie orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (ETS) i zamrożenie miliardów euro w funduszach unijnych z powodu obawy o niezawisłość sądownictwa.

W swoim raporcie dla Polski Komisja Europejska stwierdza, że ​​niedawne orzeczenia ETS i Europejskiego Trybunału Praw Człowieka „ponownie potwierdziły istniejące obawy”.

Wśród nich są „poważne obawy związane z niezależnością KRS”, organu odpowiedzialnego za powoływanie sędziów. Wiele polskich i europejskich sądów uznało, że zostało ono uznane za nielegalne w wyniku reform rządowych, które objęły go większą kontrolą polityczną.

Polska poinformowała Europejski Trybunał Praw Człowieka, że ​​nie zastosuje się do nakazu tymczasowego przywrócenia do pracy sędziów sprzeciwiających się polityce sądowniczej rządu.

Polska po raz pierwszy odmówiła wykonania takiego nakazu https://t.co/iLVeI5KCqE

— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 17 lutego 2023 r

„Istnieją również poważne wątpliwości co do spełniania przez wielu sędziów Sądu Najwyższego wymogu istnienia sądu ustanowionego ustawą” – dodaje raport. Sąd ten utknął w sporze między „starymi” sędziami, nominowanymi przez poprzednią KRS, którzy odmawiają zasiadania obok kolegów powołanych po jego reformie.

Tymczasem „wielu sędziów kontynuowało [this year] być przedmiotem dochodzeń i postępowań dyscyplinarnych związanych z treścią ich orzeczeń sądowych oraz przymusowych przeniesień” – dodała komisja, która wielokrotnie wyrażała obawy dotyczące nowego systemu dyscyplinarnego wprowadzonego dla sędziów.

Jeśli chodzi o krajobraz medialny, komisja napisała, że ​​„chociaż istnieją prawne gwarancje niezależności redakcyjnej, pojawiają się roszczenia polityczne
wpływ na media w praktyce”.

Państwowy nadawca TVP pozostaje najmniej zaufanym głównym źródłem informacji w Polsce, wynika z corocznego badania @risj_oxfordktóry zauważa, że ​​stacja zapewnia „wypaczone, prorządowe relacje”.

Najbardziej zaufane stacje to RMF FM, Polsat, Radio Zet i TVN https://t.co/nhxEaj9lS0

— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 15 czerwca 2023 r

Odnotowała szczególne obawy co do „niezależnego zarządzania i niezależności redakcyjnej mediów publicznych”, przy czym „brak postępów w… uwzględnianiu standardów europejskich”. Pod obecnymi rządami media publiczne stały się rzecznikami partii rządzącej.

Raport odnosił się również do niedawnej ustawy o utworzeniu nowej komisji badającej wpływy rosyjskie, która ma prawo pozbawiać polityków pełnienia funkcji publicznych. Komisja niedawno wszczęła postępowanie sądowe przeciwko Polsce w sprawie ciała, które wielu obawia się, że zostanie użyte przeciwko opozycji przed tegorocznymi wyborami.

Wkrótce po podpisaniu ustawy o rosyjskiej komisji wpływów sojusznik rządu Andrzej Duda zaproponował poprawki, które miałyby ograniczyć jej uprawnienia. Zostały one zatwierdzone przez izbę niższą parlamentu, w której rząd ma większość, ale nadal są rozpatrywane przez izbę wyższą.

UE wszczęła postępowanie prawne przeciwko Polsce w związku z nową rosyjską komisją wpływów, która może pozbawić osoby pełnienia funkcji publicznych.

To „absurdalny atak” i „ingerencja w wewnętrzne sprawy Polski” – mówi wiceszef rządzącej partii PiS https://t.co/zsRYpSI1oK

— Notatki z Polski 🇵🇱 (@notesfrompoland) 8 czerwca 2023 r

Szerokie grono polskich i międzynarodowych gremiów eksperckich stwierdziło, że polityka prowadzona przez rządzącą narodowo-konserwatywną partię Prawo i Sprawiedliwość (PiS) poważnie naruszyła praworządność w Polsce. Z sondaży wynika, że ​​większość polskiego społeczeństwa się z tym zgadza.

Jednak polski rząd konsekwentnie zaprzecza, jakoby jego polityka zagrażała praworządności. Przekonuje, że podjęte przez nią reformy mają na celu zwiększenie odpowiedzialności sędziów i usprawnienie systemu, i zarzuca UE krytykowanie ich na tle politycznym.

„Tegoroczny raport Komisji Europejskiej na temat praworządności, jak co roku, jest stronniczy, oparty wyłącznie na opiniach opozycji w Polsce” – napisał na Twitterze wiceminister sprawiedliwości Sebastian Kaleta. „To kolejna próba zniszczenia wizerunku Polski opartego na fałszywych zarzutach…[and] podwójne standardy.”

Poseł opozycji Krzysztof Śmiszek z Lewicy powiedział telewizji TVN, że w związku ze zbliżającymi się wyborami jesienią tego roku rząd wykorzysta raport do twierdzenia, że ​​„znów ta zła UE stygmatyzuje i dyskryminuje Polaków”.

Tegoroczny raport Komisji Europejskiej #Praworządność jak co roku jest tendencja, tylko na opiniach opozycji w Polsce. Jest to próbą zniszczenia wizerunku Polski w przekonaniu o fałszywości zarzutów. KE w wielu miejscach oceny działań państwa, które w ogóle nie…

— Sebastian Kaleta (@sjkaleta) 5 lipca 2023 r

Źródło głównego obrazu: CC-BY-4.0: © Unia Europejska 2021 – Źródło: EP

Alicja Ptak jest starszą redaktorką Notes from Poland i dziennikarką multimedialną. Wcześniej pracowała dla agencji Reuters.